AYAŞ CAMİLERİNDE TESPİT EDİLEN UŞAK HALILARININ ÖZELLİKLERİ VE BOYARMADDE ANALİZLERİ

Ankara’nın ilçesi Ayaş, Osmanlı döneminde Orta Anadolu’nun önemli Müslüman Türk şehirlerinden biridir. Tarihçiler tarafından 16. yüzyılda oldukça gelişmiş kalabalık bir şehir olduğu söylenmektedir. 1997’de Ayaş’ın merkez camilerindeki halı yaygılar üzerinde araştırma yapılmıştır. Bu araştırmada tespit edilen halılardan görülen grup, aynı yıl Ayaş’ta düzenlenen sempozyumda sunulmuş ve tam metin olarak basılmıştır. Aynı çalışmada bahsi geçen bu çalışmaya da boyarmaddeleri ile konu olan Uşak halıları çarşısındaki Şeyh Muhyiddin Camisi hemen üst sokağındaki Bünyamin Ayaşi Camisi’nde edilmiştir. camiler yapılmış, ismini aldığı kişiler, asırda yaşamış, İslam âlimi tasavvuf ehli olup, türbeleri camilerde bulunmaktadır. halıların için özel sipariş edilerek atölyelerinde büyük ölçekte dokunduğu bilinmektedir. Halılardan biri “Madalyonlu Halısı” Eserleri Müzesi’nde sergilenen yüzyıla tarihlendirilen teknik desen özellikleri çok yakın benzerlik göstermektedir. Diğer kenar suyunda farklı motifler görülmekle birlikte, zeminde birim raporlu hatayi (şakayıklı) desen, sonsuzluk prensibine uygun, simetri tekrarlanmıştır. halılar malzeme renklerde dokunmuştur. Söz konusu halılarından dört tanesinin yıpranmış, sökülmekte kenarlarından sırasında alınan hav/düğüm ipliği numuneleri ayrı zarflarda kayıtlı 2010 yılına kadar saklanmıştır. tarihi iplik “TCF-DATU- Kültürel Miras Doğal Boya Laboratuvarı (TCF-DATU-Cultural Heritage Preservation and Natural Dyes Laboratory)” kurumunda boya analizleri yapılmış bulgulara ulaşılmıştır. Boyarmaddelerin tamamının bitkisel doğal kaynağı olduğu, özellikle kırmızı renk kökboya (Rubia tinctorum L.), mavi lacivert renkler çivit otu (Isatis tinctoria L.) veya Hindistan çividi (Indigofera bitkilerinden birinin kullanılmış belirlenmiştir. bazı parçalar Ankara Vakıf koruma altındadır. Ayaş Müftülüğü Müzesi yapılan görüşmeler sonucunda Madalyonlu Halısı diğer parçaları bulunamamıştır.